Folklor i pasterstwo
• TWÓRCY LUDOWI
Gmina Kościelisko to zarzewie ludzi wybitnie utalentowanych artystycznie, którzy dzięki swojej pracy i talentom czynią to miejsce specyficznym. Nie sposób wskazać, czy choćby wspomnieć wszystkich twórców z terenu gminy, bo jest ich naprawdę wielu. Co ważne twórcy ci swe zdolności przekazują kolejnym pokoleniom. Tworzą przez to żywą kulturę podhalańską i kontynuują zanikające umiejętności i zawody, takie jak między innymi taniec, muzyka i gwara góralska, hafciarstwo, ciesielstwo, krawiectwo ludowe, wyrób obuwia regionalnego, pasterstwo, snycerstwo, ratownictwo i przewodnictwo tatrzańskie, dorożkarstwo, czy malarstwo na szkle. Każdy artysta to odrębna historia życia i talentu.
Wędrując ulicami Kościeliska, Witowa i Dzianisza możemy odwiedzać pracownie naszych twórców i poznawać ich pracę słuchając równocześnie ciekawych opowieści.
• ZEPOŁY REGIONALNE
Na terenie naszej Gminy działają znani muzykanci, tancerze i śpiewacy, którzy z pokolenia na pokolenie przekazują charakterystyczne nuty, śpiewki i tańce podhalańskie. Działacze Ci skupiają się w kilku, głównie dziecięcych, zespołach regionalnych. Zespoły te na stałe wpisują się kulturalny krajobraz gminy i swoją obecnością ubarwiają wiele organizowanych tutaj wydarzeń.
„ Młodzieżowy Zespół Góralski POLANIORZE” przy Związku Podhalan w Kościelisku:
/Zdjęcie/
34-511 Kościelisko, Chotarz 453 tel./fax: +48/18 20 70 306 e-mail: imprezy@koscieliska.pl
Kierownik Organizacyjny; Małgorzata Karpiel
Kierownik Artystyczny : Maria i Stanisław Krupa
„ Zespół Pieśni i Tańca POLANY im. St. Nędzy Kubińca" /Zdjęcie/ działa przy Zespole Szkół w Kościelisku
tel. 0 18 20 70 724
Kierownik organizacyjny: Halina Urbaś
Kierownik artystyczny: Anna Michalik
„Zespół Góralski MALI DZIANISZANIE” działa przy Zespole Szkół w Dzianiszu
tel. 0 18 20 72 578
Kierownik organizacyjny i artystyczny: Małgorzata Łowisz
„Zespół Góralski MALI WITOWIANIE” /Zdjęcie/ działa przy Zespole Szkół w Witowie
tel. 0 18 20 717 26
Kierownik organizacyjny: Agata Szeliga
Kierownik artystyczny: Czesława i Stanisław Sobczyk
• PASTERSTWO
Na Podhalu wraz z migrującymi Wołochami, którzy pędzili swoje stada Karpatami w poszukiwaniu terenów do wypasu, pojawiło się w XV wieku pasterstwo. Wołosi wykorzystywali tereny niezasiedlone, niemal niedostępne, górskie i wysokogórskie. Miejscowa ludność przejmowała od Wołochów kulturę wypasu i hodowlę, dostosowując ją do lokalnych uwarunkowań klimatycznych.
Tradycje pasterskie są nadal żywe terenie naszej gminy. Można tutaj spotkać pasące się na polanach stada owiec i spróbować produktów wyrabianych mleka owczego, takich jak oscypek, bundz, czy żyntyca . W samych Tatrach owce wypasane były do lat 60. XX w. Od tego czasu krokusy skazane były na wyginięcie. Aby temu zapobiec, w 1981 toku, na niektórych polanach wprowadzono systematyczne koszenie polan i przywrócono kulturowy wypas owiec. Obecnie wypas prowadzony jest na 30 polanach, m.in. na terenie naszej gminy ( polany Chochołowska i Lejowa, Wyżna Kira Miętusia, Dolina Kościeliska. W taki sposób niewielki fioletowy kwiat spowodował powrót owiec na górskie hale i przyczynia się do zachowania tradycji i kultury.
Na terenie Gminy Kościelisko funkcjonuje kilka bacówek oferujących szereg tradycyjnych wyrobów z sera i mleka: najbardziej znane to te w Dolinie Chochołowskiej, na Siwej Polanie na Baligówkach i na Polanie Biały Potok. Największa, organizowana na terenie gminy impreza kulturalna – „Polaniarski Osod”, odbywająca się co roku w drugą niedzielę września, nawiązuje w swoim charakterze do tradycji pasterskich i ukazuje obrzędy i zwyczaje związane z powrotem owiec z hal.