W roku 2018 po zaopiniowaniu przez Komisję Oświaty, Kultury i Sportu Gminy Kościelisko, Wójt Gminy przyznał 5 Nagród za całokształt działalności w dziedzinie upowszechnienia, ochrony i rozwoju kultury oraz twórczości artystycznej i promocji Gminy.
Otrzymali je:
Związek Podhalan oddział Kościelisko, Anna Stopka Słowińska z Kościeliska, Józef Zych ”Ptoś” z Witowa, Stanisław Topór z Witowa i Józef Fudala Z Dzianisza.
Niżej przedstawiamy treść złożonych wniosków dotyczących poszczególnych laureatów i serdecznie gratulujemy tej prestiżowej nagrody.
Związek Podhalan Oddział Kościelisko
to organizacja społeczna która promuje rozwój regionalizmu Podhala, podnosi na wyżyny kultury narodowej i światowej góralską muzykę, śpiew, taniec, gwarę, sztukę a niejednokrotnie literaturę. Członkowie związku pracując społecznie - przekazują kolejnym pokoleniom naszą tradycję, kulturę.
Związek Podhalan w Kościelisku dba o niematerialne i materialne dziedzictwo kulturowe na Podhalu. Dbałość i niematerialne dziedzictwo kulturowe przejawia się w organizacji lub współorganizacji takich cyklicznych wydarzeń kulturalnych jak:
Przednówek w Polanach
Osod
Majowe Granie
Polaniarskie Kolędowanie
oraz wielu innych o charakterze jednorazowym.
Związek Podhalan przygotowuje co roku okolicznościowe wystawy dotyczące na przykład stroju regionalnego („Cuchy na co dzień i od święta”, „Gorsety igłą malowane”) lub tematyczne wystawy zdjęć na przykład góralskich portretów ślubnych „Mój z Moją”.
Ponadto przy Związku Podhalan działa utytułowany zespół góralski „Polaniorze”.
Przy Związku działa również Podhalańska Oficyna Wydawnicza, która przez lata wydała kilkanaście ciekawych pozycji książkowych (na przykład „Śladami Podhalańskiej Mody” Studium z zakresu historii stroju górali podhalańskich autorstwa Stanisławy Trebuni – Staszel).
Dbałość o materialne dziedzictwo kulturowe przejawia się w prowadzeniu Domu Ludowego. Przez ostatnie lata dzięki staraniom Związku Podhalan Oddział Kościelisko Dom Ludowy jest systematycznie remontowany i jest wizytówką drewnianego budownictwa w naszej miejscowości.
Anna Stopka - Słowińska
(Sołtys wsi Kościelisko : Mateusz Nędza- Kubiniec)
Anna Stopka-Słowińska urodziła się na Groniku, kościeliskiej polanie, wychowała się i mieszka w Kościelisku.
Zaczęła malować na szkle w 1987 roku, pod wpływem stryja męża - Adama Słowińskiego, znanego artysty malarza.
Pierwsze jej prace to sceny rodzajowe z życia mieszkańców Podhala: codzienne prace, wesela, tańce, polowania, portrety górali, zbójnickich frajerek, legendarnych postaci. Swoje obrazy pokazała na wystawie w Muzeum Tatrzańskim w Zakopanem w 1989 roku. Zapoczątkowało to ciąg wielu wystaw indywidualnych i zbiorowych w kraju i za granicą.
Obrazy na szkle Anny Słowińskiej trafiły również do Watykanu. Zostały wręczone papieżowi Janowi Pawłowi II w 1990 i 1995 roku.
Artystka ma w swoim dorobku szereg nagród i wyróżnień. Znawcy sztuki wysoko oceniają poziom prac Anny Słowińskiej.
Od 1989 roku artystka należy do Stowarzyszenia Twórców Ludowych, a od 1995 roku do Klubu Plastyka Amatora "Wizja" w Nowym Targu.
Fascynacja malarstwem na szkle u Anny Słowińskiej trwa już prawie 30 lat. Przez ten czas wykrystalizował się jej styl i tematyka. Obecnie jej malarstwo to przede wszystkim postacie świętych i szczególnie ulubione Madonny: w góralskim gorsecie i chuście, w kwietnym wieńcu, w królewskich szatach, radosne i bolesne. Niebo i jego mieszkańcy pozostają mistyczni, idealni i odmienni od ziemian. Więcej jest tu zadumy i powagi, natomiast brak błyszczącej dekoracyjności. Zdecydowanemu, niekiedy wręcz precyzyjnemu rysunkowi towarzyszą motywy kwiatowe, nawiązujące do tradycyjnego malarstwa na szkle i podhalańskiej rzeźby.
Oprócz tematyki sakralnej przedstawia kwiaty i ptaki na tle górskiego pejzażu.
W obrazach artystki dominują kolory: szary, niebieski i zielony. Sprawia to pozorne wrażenie, że są ciemne. Przy bliższym jednak kontakcie widać, że dominuje w nich jakieś wewnętrzne światło. Mają przez to niepowtarzalny charakter, równocześnie nawiązujący do tradycji podhalańskiego malarstwa na szkle. Natomiast kilkanaście obrazów malowanych na starych szybach, oprawionych w spłukane latami ramy okienne jest malowane, jak gdyby spłowiałą, wyblakłą farbą stwarzając pozory starości.
...Piękny świat jakby za szkłem a wyrazisty, oglądany z dystansem przysłonięty materią ale wyrazistą. Ten świat ogląda się jakby zza szyby. Spokojnie i może nawet nostalgicznie. Święci żywi w kolorycie bajkowym co podkreśla ich świętość...
(Jerzy Duda - wpis do księgi pamiątkowej artystki).
Anna Stopka-Słowińska udostępnia zwiedzającym swoją pracownię, w której gościli między innymi sławni artyści i krytycy: Władysław Hasior, Roman Reinffus, Aleksander Jackowski, Krystyna Kwaśniewicz, Marian Pokropek, Andrzej Kreutz Majewski oraz wiele innych znakomitości, których wpisy zawiera pamiątkowa kronika.
Pracownia Pani Anny znajduje się na „szlaku dziedzictwa kulturowego Podtatrza”
Pani Anna jest bardzo płodną malarką, która poprzez swoją twórczość promuje Kościelisko.
Wystawy indywidualne:
1989 Muzeum Tatrzańskie w Zakopanem
1989 - 2002 Międzynarodowy Festiwal Folkloru Ziem Górskich w Zakopanem - udostępnienie izby twórczej
1990 Biuro Wystaw Artystycznych w Szczawnicy
1992 Galeria Związku Podhalan w Zakopanem
1993 Galeria "Camelot" w Krakowie
1996 Miejski Ośrodek Kultury w Nowym Targu
1997 Dom Ludowy w Kościelisku
Biblioteka Publiczna w Tarnowskich Górach
Biblioteka Publiczna w Piekarach Śląskich
1998 Miejski Ośrodek Kultury w Nowym Targu
Galeria Sztuki Współczesnej w Myślenicach
Galeria "Pod Aniołem" w Rabce
Muzeum Etnograficzne w Krakowie
Galeria Sztuki - Zamek w Suchej Beskidzkiej
2000 Muzeum Sztuki Ludowej w Otrębusach (Warszawa)
2001 "Salonik u Muz" w Obornikach Śląskich Galeria "Antresola" w Tarnowskich Górach
2002 Świdwiński Ośrodek Kultury – Zamek (Połczyn Zdrój)
2005 Galeria Białogard, Galeria Polanów, Galeria Bobolice, Kościół Parafialny Matki Bożej Królowej Pokoju (Tarnowskie Góry)
2007 Muzeum Etnograficzne (Tarnów)
2010 Gminny Ośrodek Kultury Regionalnej w Kościelisku
2010 Galeria Etnika (Kraków)
Wystawy zbiorowe:
1991 - 1993 Klasztor Sióstr Klarysek w Starym Sączu
1991 - 2003 Galeria Sztuki Religijnej w kaplicy Witkiewiczowskiej na Jaszczurówce
1992 Galeria Sztuki w Łomży
1993 Muzeum regionalne w Limanowej
Siedziba Zarządu Głównego Stowarzyszenia Twórców Ludowych w Lublinie
Willa "Flora" w Starym Smokowcu (Słowacja)
Tatrzańskie Koło Stowarzyszenia Twórców Ludowych w Zakopanem
Firma "Etno-graf" w Warszawie
1994 Sprava Tatranskeho Narodneho Parku w Tatrzańskiej Łomnicy na Słowacji
1995 Muzeum Przyrodnicze Tatrzańskiego Parku Narodowego w Zakopanem
Muzeum Sportu i Turystyki Regionu Karkonoszy w Karpaczu
1995 - 2002 Dom Ludowy w Bukowinie Tatrzańskiej
1995 - 1999 Miejski Ośrodek Kultury w Nowym Targu
1996 Szkoła Podstawowa w Chochołowie
Dom Podhalański w Ludźmierzu
1997 Muzeum Tatrzańskie - Willa "Koliba" w Zakopanem
1998 Muzeum w Kieżmarku na Słowacji
1998 Muzeum Regionalne w Kozienicach
Muzeum Sztuki Ludowej w Otrębusach
1999 Muzeum w Chrzanowie - "Dom Urbańczyka"
Muzeum Sztuki Ludowej w Otrębusach
2000 Muzeum Przyrodnicze przy Tatrzańskim Parku Narodowym
Sanktuarium Fatimskie na Krzeptówkach
Muzeum Sztuki Ludowej w Otrębusach
Muzeum Marca Chagalla w Witebsku (Białoruś)
2001 Galeria Sztuki Politechniki Krakowskiej - Stara Polana - Zakopane
Galeria - Pałac w Radziejowicach - Dom Pracy Twórczej Min. Kultury i Sztuki
Konkursy, nagrody i wyróżnienia:
1991 Konkurs "Na szkle malowane". Organizatorzy:
Spółdzielnia Pracy Wytwórców Rękodzieła Ludowego i Artystycznego "Cepelia" w Krakowie i Wydział Kultury Gminy Tatrzńskiej
1991 Konkurs "Święci Polscy". Organizator: Biuro Zarządu Głównego Stowarzyszenia Twórców Ludowych w Lublinie
1995 Konkurs Twórczości Ludowej w Bukowinie Tatrzańskiej - I nagroda i wyróżnienie. Organizatorzy: Nowosądecki Oddział Stowarzyszenia Twórców Ludowych i Bukowiańskie Koło Stowarzyszenia Twórców Ludowych
1995 Międzywojewódzki Przegląd Twórczości Ludowej i Amatorskiej w Zabierzowie - III nagroda. Organizatorzy: Oddział Krakowski Stowarzyszenia Twórców Ludowych, Gminny Dom Kultury w Zabierzowie i Wojewódzki Ośrodek Kultury w Krakowie
1995 Konkurs "Te są cuda, które były". Organizatorzy: Wojewódzki Ośrodek Kultury w Krakowie i Oddział Krakowski Stowarzyszenia Twórców Ludowych
1995 XIX Konkurs Amatorskiej Twórczości Plastycznej - II nagroda. Organizator: Miejski Ośrodek Kultury w Nowym Targu.
1996 Konkurs Twórczości Ludowej w Bukowinie Tatrzańskiej - I nagroda i wyróżnienie. Organizatorzy: Nowosądecki Oddział Stowarzyszenia Twórców Ludowych i Bukowiańskie Koło Stowarzyszenia Twórców Ludowych
1996 XX Konkurs Amatorskiej Twórczości Plastycznej. Organizator: Miejski Ośrodek Kultury w Nowym Targu
1997 Konkurs Twórczości Ludowej w Bukowinie Tatrzańskiej - I nagroda i wyróżnienie. Organizatorzy: Nowosądecki Oddział Stowarzyszenia Twórców Ludowych i Bukowiańskie Koło Stowarzyszenia Twórców Ludowych
1997 XXI Konkurs Amatorskiej Twórczości Plastycznej - II nagroda. Organizator: Miejski Ośrodek Kultury w Nowym Targu
1998 Konkurs Twórczości Ludowej w Bukowinie Tatrzańskiej - I nagroda i wyróżnienie. Organizatorzy: Nowosądecki Oddział Stowarzyszenia Twórców Ludowych i Bukowiańskie Koło Stowarzyszenia Twórców Ludowych
1999 Konkurs Twórczości Ludowej w Bukowinie Tatrzańskiej - I nagroda. Organizatorzy: Nowosądecki Oddział Stowarzyszenia Twórców Ludowych i Bukowiańskie Koło Stowarzyszenia Twórców Ludowych
2000 Zasłużona dla Ogniska Związku Podhalan w Kościelisku za podtrzymywanie i rozwijanie kultury rodzimej
2002 Regionalny Ośrodek Kultury w Bielsku Białej - wyróżnienie
Konkurs "Tradycyjne Rękodzieło Podhala, Spisza, Orawy i Pienin"
2003 Bukowina Tatrzańska. Zarząd Fundacji "Cepelia" Polska Sztuka i Rękodzieło w Warszawie - II nagroda
2005 I Nagroda Ogólnopolski Konkurs „Malarstwa ludowe” w Warszawie
2007 Nagroda im. Oskara Kolberga
2016 Odznaka Honorowa Zasłużona dla Kultury Polskiej
Józef Zych "Ptoś"
( Sołtys wsi Kościelisko: Mateusz Nędza- Kubiniec)
Józef Zych przydomek „Ptoś” urodził się w roku 1966. Ma dwóch synów. Od najmłodszych lat interesowała go gazdówka a zwłaszcza owce rogate i siwe konie cygańskie. Te zainteresowania wywarły ogromny wpływ na jego późniejsze życie.
Dzisiejszy Józef to znany baca, furman, miłośnik kultury i tradycji podhalańskiej. Tradycje bacowskie w jego rodzinie nie były obce, trzyletni Józek jak przez mgłę pamięta swojego pradziadka, który bacował w Chochołowskiej. Wiele razy słuchał opowieści o życiu na hali, o wilkach co owce brały i o niedźwiedziach. Następny w rodzie, dziadek, nie bacował, był leśnym. I chociaż owce na gazdówce u „Ptosiów” były od zawsze to prawdziwa przygoda z bacowaniem rozpoczęła się w latach 80-tych. Kiedy to ojciec Mieczysław został bacą na Baligówkach w Witowie. Dorosły już Józef chętnie pomagał ojcu w tym trudnym rzemiośle a kilka lat później sam przejął kierowanie szałasem, wyrabianie oscypków i opiekowanie się owcami – stał się bacą. Owce pasły się na Baligówkach i na sąsiednich polanach. W roku 1990 Józef ożenił się z pochodzącą z Koscielisk Marią. I od tej pory razem gazdowali na bacówce na Baligówkach. Dzisiaj pomagają jeszcze dwie synowe.
Z pośród wielu zainteresowań Józefa Zycha na szczególnie wspomnienie zasługuje posiadana przez niego kolekcja dzwonków i zbyrcoków. W chwili obecnej liczy ponad 800 sztuk. Dzwonki mają różne dźwięki i wygląd a razem ze wspomnianą wcześniej ich liczbą budzą nie małe zainteresowanie wśród dziennikarzy i twórców filmów o tradycjach góralskich.
Przez całe życie Józefa nieodłącznymi jego towarzyszami są konie, siwe konie. Wielokrotnie wzbudzały one zachwyt wśród przejeżdżających drogą wojewódzką pasąc się na polanie. Józef wiele razy brał udział w Kumoterskiej Gońbie nierzadko zajmując czołowe miejsca. Uczestniczył w dożynkach w Jabłonce i w Czarnym Dunajcu. Jego konie umilały śluby dziesiątków par ale też były obecne przy ostatniej posłudze wioząc zmarłego do kościoła. Od chwili powstania Związku Podhalan w Witowie, od pierwszej Watry, Józef użycza swoich koni dla pytacy , wiezie gości fasiągiem.
(Radni z Witowa :Elżbieta Watycha, Stanisław Stosel)
Stanisław Topór
Siedziba firmy znajduje się w Witowie, gdzie Stanisław Topór mieszka. Firma została założona w 1987 roku jako mały zakład usługowy, jednak z biegiem lat sytuacja ekonomiczno – polityczna w kraju zmieniła się i powstała możliwość ku temu, by firma się poszerzyła i tak powstał Zakład Stolarski Remontowo – Budowlany. Zakład obecnie zatrudnia ok. 20 pracowników. Specjalizuje się w budowie i remontach domów drewnianych, ale przede wszystkim jest największym na Podhalu producentem wysokiej jakości drewnianej stolarki okiennej i drzwiowej, jak i również innych nietypowych robót stolarskich. Zakład posiada atest APROBATĘ TECHNICZNĄ na swoje produkowane wyroby, zgodnie z polska normą.
Firmą zarządza Pan Stanisław Topór, który pochodzi z Chochołowa, gdzie urodził się w 1953r. Pan Stanisław z wykształcenia jest stolarzem, ale interesował się sportem od 1967r., kiedy to zaczął trenować dwubój klasyczny pod okiem trenera Franciszka Gąsienicy Gronia zdobywając kilkakrotnie medale na Mistrzostwach Polski. Był również członkiem kadry narodowej juniorów i seniorów. Następnie szkolił młodzież jako instruktor, ale cały czas wyjeżdżając z zespołem góralskim ”Małe Podhale” (do którego należał) czy ze sportowcami interesował się architekturą i budownictwem. Gdy założył rodzinę zrezygnował ze spotu i podjął pracę w swoim zawodzie. W 1977 roku zamieszkał wraz żoną, a następnie trójką dzieci w Witowie, gdzie zbudował dom i zakład stolarski. W 1972r. ukończył Szkołę Zawodową w zawodzie stolarz w Zakopanem, a później Liceum wieczorowe i zdał maturę. Od 1978r do 1984 pracował jako stolarz i cieśla. Następnie zdobywał doświadczenie w Austrii, gdzie pracował w Wiedniu przez 15 miesięcy przy renowacji antyków. Po powrocie w 1987 roku założył Zakład Stolarski, w którym szkoli uczniów. Ponieważ zapotrzebowanie na wyroby ze stolarni Pana Stanisława ciągle rośnie, zakład rozwija się i obecnie liczy około 20 pracowników. Do obecnej chwili majster z Witowa wyszkolił 38 uczniów, niektórzy z nich maja już własne firmy. Przede wszystkim jednak przygotowałem syna do przejęcia w przyszłości zakładu. Już dzisiaj syn Krzysztof unowocześnia wyposażenie sprowadzając najlepsze maszyny.
Zakład jest bardzo nowoczesny, wykonuje nie tylko współczesną stolarkę, ale również tradycyjne wyroby.
Styl Podhalański ma to do siebie, że można go promować nie tylko w kraju, ale również poza granicami Polski. Dlatego Zakład Stolarski Topór wykonuje usługi w całej Europie, a czasami również na innych kontynentach. Często przychodzą zamówienia z takich krajów jak Holandia, Niemcy, Słowacja, Austria, Francja, Szwajcaria, Norwegia, Szwecja. Zazwyczaj jest to stolarka okienna i drzwiowa do dworków, pałacyków, starych zamków, kościołów, ale również nowe obiekty jak na przykład budowa i wyposażenie drewniane pensjonatu w Davos, czy obiekty gastronomiczne jak i domy mieszkalne.
Zakład Stolarski Topór specjalizuje się w produkcji stolarki okiennej i drzwiowej. Bardzo dużym zainteresowaniem cieszą się drzwi z elementami stylizowanymi oraz tradycyjne góralskie drzwi jak również drewniane okna w nietypowych kształtach.
Szeroka gama usług powoduje, że oprócz stolarki okienno-drzwiowej zakład Pana Stanisława wykonuje całe domy drewniane lub elementy takie jak balustrady czy elewacje zewnętrzne.
W związku z tym, że dużo powstaje domów drewnianych jest wielkie zainteresowanie stylowymi meblami, zarówno do pensjonatów, karczm jak i domów prywatnych.
Zakład Pana Stanisława wykonuje również zlecania dla obiektów sakralnych. Przede wszystkim ołtarze, ławki.
Zakład Pana Stanisława wykonuje też nietypowe zamówienia jak na przykład wykonanie koła młyńskiego o średnicy 9,6m. To olbrzymie koło znajduje się w parku miejskim niedaleko Frankfurtu i kręci się całą dobę.
Jeszcze nigdy nie było takiej sytuacji, żeby zakład nie zrealizował zamówienia, chociaż bywały dziwne i niestandardowe pomysły klientów.
Zakład w Witowie również wykonuje drewniane schody, stylowe, nowoczesne, proste, kręcone. W zależności od potrzeb.
W ciągu prawie trzydziestoletniej działalności zostało wykonanych tak dużo zleceń, że ciężko je zliczyć. Szkoda, że większość z nich nie została nawet sfotografowana. Pan Stanisław Topór największą satysfakcję ma z wykonania Tronu i Klęcznika dla Świętego Jana Pawła II oraz sześciu krzeseł dla biskupów, do dziś stoi to w głównym prezbiterium kościoła Świętej Rodziny w Zakopanem.
Z wielkim sentymentem wspomina również:
-Pałac Wielkopolskich w Pińczowie
-Klasztor Sióstr Albertynek na Kalatówkach
-sala obrad Starostwa Powiatowego w Krakowie
-Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu
-Muzeum Willa Koliba
-Muzeum w Chochołowie
-Muzeum Kulczyckich
-Muzeum Hasiora
-meble stylowe do schronisk: Morskie Oko, Hala Kondratowa
-Schronisko Dolina Roztoki
-Schronisko Dolina Chochołowska
-Hotel Dzik w Czorsztynie
-Willa Bór w Zakopanem
-Karczma Hajduk w Lublinie
-Karczma Bukowa w Mesznej
-Karczma Przy Lotnisku w Bielsko Białej
-Karczma Wrzos w Ustroniu
-Dom Wczasowy Zakopiec w Jaszczurówce
-Dom Wczasowy Tatrzański Dwór
-Kościół w Chochołowie
-Kościół w Białce Tatrzańskiej
-Kościół w Pacanowie
-Hotel Stamary
-Hotel Sabała
i wiele innych …
Zakład Stolarski Topór to najwyższa jakość, prawdziwi profesjonaliści w swojej branży, w pełni zasługują na otrzymanie Znaku Marka Tatrzańska, gdyż ich prace można oglądać w całej Europie i przynoszą chlubę Powiatowi Tatrzańskiemu.
Stanisław Topór został wielokrotnie doceniony jako wspaniały rzemieślnik.
W 2017 roku Stanisław Topór otrzymał Markę Tatrzańską.
Stanisław Topór jest wybitnym rzemieślnikiem, artystą o bogatej wyobraźni, przedsiębiorcą. Jego działalność popularyzuje styl podhalański, góralskie meble, stylową stolarkę okienną i drzwiową oraz promuje Gminę Kościelisko w Polsce jak i poza jej granicami.
(Sołtys wsi Kościelisko : Mateusz Nędza- Kubiniec)
Józef Fudala
Józef Fudala Lat 85 zam. 34-512 Dzianisz 322
artysta w dziedzinie bibułkarstwa.
Jego pasją od 35 lat jest wycinanie i robienie ozdób choinkowych , łańcuchów i innych ozdób choinkowych, ale największą Jego pasja są kwiaty z bibuły.
Umiłowanie tradycji i piękna, wrażliwość na otaczające piękno przyrody przejął po matce, która nauczyła go sztuki robienia przepięknych kwiatów z bibuły.
Pan Józef jest postacią wyjątkową, potrafi odtworzyć z bibuły każdy kwiat, dom Jego jest swoistym skansenem udekorowanym Jego rękami.
Wykonane przez Niego kwiaty zdobią przydrożne kapliczki, święte obrazy w domach i w kościele. Żadne góralskie wesele nie obejdzie się bez wykonanych przez Pana Józefa białych kwiatów zdobiących „różdżki” dla koni.
Jego prace widniały na kilku wystawach zbiorowych między innymi w Centrum Tradycji i Kultury w Kościelisku, u Wnuka w Zakopanem. Prowadził też warsztaty dla dzieci i młodzieży ze szkół zakopiańskich. W 2016 roku Telewizja TVP zrealizowała i wyemitowała film na temat Jego twórczości.
(Prezes Związku Podhalan w Dzianiszu: Anna Bąk )
